|
|
|
|
|
 |
|
|
|
KATA (şekil- form)
Karate-do da kata, blok, yumruk, tekme, ve diğer vuruş tekniklerinin ardışık seri şeklinde mantıklı düzenlenmiş şekliyle uygulanmasıdır.
Karate de katalar bir çok hasmın aynı anda saldırısına karşı müdafa ve saldırı hareketlerinin birbiri ardına sıralanmış şeklidir. Hareketler rasyonal ve sistematik bir biçimde birleştirilmiştir. Katalar hayali hasımlara karşı yapıldığı için gölge boksunu andırır. Ancak gölge boksundan çok farklı dır. Her kata bir sabit rutin meydana getiren, belirli pozisyon ve yöne göre yapılan seri esas hareketlerden oluşur. Bunlarla karateci bir teknikten diğerine nasıl geçileceğini, nasıl ilerlenip geri çekileceğini ve nasıl nefes alıp nasıl haykıracağını (kiai) öğrenir.
Kata japon martial sanatlarının karakteristik bir bölümü olup eski karate ustalarının savaş sırasında edindikleri tecrübelerle şekillenmiştir. Bu sebepten kata gerçeğe dayanır.
Katalar karatenin yüzyıllar öncesine uzanan çinli köklerinden günümüze aktarılmışlardır. Karate ustaları her dönemde bu biçimsel savaş eylemlerini geliştirmeye çalışmışlar ve yeni buldukları dövüş biçimlerini, yöntemlerini de katalara dönüştürmüşlerdir. Bunların bir kaçı da yakın zamanlarda geliştirilerek yetkinleştirilmişlerdir.
İlk kataların nereden çıktığı bilinmemektedir. Çinden gelen katalar olduğu gibi, okinava da çıkmış katalar vardır. Bazıları da çin'de okinava'da geliştirilmiştir. Onları geliştiren ustalardan hiç biri bu gün bilinmemektedir. Çoğu kez hareketlerin maksadı hatta yapılma metodları kesin olarak bilinmemektedir.
Katalar zamana, çevreye, insanlardaki değişikliklere ve diğer şartlara göre tekrar tekrar geliştirilmişlerdir. Bugün dahi kişiler kata hareketlerini özgürce yorumlamakta bazıları ise geleneksel tavırla bilinen formları takip etmektedir. Bazıları kataları yarışma ve gerçek döğüşte kullanırken bazıları kullanmazlar. Bu farklılıklara göre kataların maksat ve yapılış metotları farklılık göstermektedir.
Her kata eğilerek ifade edilen nezaketle (oss) başlar ve biter. Kata temel tekniklerin bir araya getirilmesi değil baştan sona aktif ve enerjik bir biçimde tatbiki gereken akıcı bir bütündür. Yaşayan bir varlık gibi kabul edilmeli sadece birbirini takip eden hareketler serisi olarak düşünülmemelidir. Kata eğitimi sadece vücutla sınırlandırılmamalı akıl ve ruha da kata yoluyla egzersiz yaptırılmalıdır.
Katanın önemli elementleri:
YOI NO KISIN-(HAZIR OLMANIN RUHU)
Kata hareketlerine başlama hazırlığı olarak irade konsantrasyonu ve beynin hasım üzerinde yoğunlaştırılması.
INYO-(AKTİF-PASİF) Saldırı ve savunmanın daima akılda tutulması
CHIKRA NO KYOJAKU-(KUVVETİN KULLANILIŞ BİÇİMİ) Katadaki her hareket ve pozisyon için kullanılan güç derecesi.
WAZA NO KANKYU-(HAREKETİN HIZI) Katadaki her hareket ve pozisyon için kullanılan hız.
TAI NO SHINSHKYU-(GENİŞLEME VE BÜZÜLME DERECESİ) Katadaki her hareket ve pozisyonda vücudun genişleme ve büzülme derecesi.
KOKYU-(NEFES ALMA) Katadaki her hareketteki soluma kontrolü.
TYOKUGAN-(HEDEF NOKTALARI) Katadaki her hareketin maksadının bilinmesi.
KE ITAI NO HAJ-(DOĞRU POZİSYON) Katadaki durum ve hareketlerde doğru pozisyon.
KIAI-(HAYKIRIŞ) Martial ruhu temsil etmek amacıyla katanın belirli noktalarındaki haykırış.
"Kİ" can-canlılık düşünce gücü anlamına gelir.
"Aİ" toparlanmak, bir araya gelmek, yoğunlaşmak anlamındadır.
"KİAİ" canın yoğunlaşması-bedenin ve zihnin yoğunlaştığı andır.
"kamae" başlangıçtaki uyanıklık - her şeyi aydınlatan ay ışığına benzetilirse "kiai" uyanıklığın ve eylemin odaklaşmış bir ışın demetine dönüşmüş biçimidir.
ZANSHIN-(TETİKTE DURUŞ) Katanın bitiminde tetikte duruş.(tekniğin ardından gelen hareketsizlik anı) "ZAN"sol-sürmek demektir "SHIN" gönül-duyarlık anlamındadır.
Katanın eylemleri sona erdiğinde beden ve duyular her şeye hazır duyarlı bir durumda olmasıdır. Kata hareketlerin arka arkaya sıralandığı bir uygulama olmadığı gibi kişinin kendisini oyalaması değildir. Zansınle bitmeyen bir kata hareketler başarılı olsa bile eksik sayılır.
Zansın müthiş bir durağanlık anıdır ; tümüyle hareketsiz durursunuz ve sanki tüm evren soluğunu tutmuş gibidir. İşte bu zansın devam eden ruh olarak adlandırılır.
Modern karatenin kurucusu Gıccın Funakosı'nin de dediği gibi ; karatede en yüce enerji yengi yada yenilgi değildir. Kişinin özünü pekiştirerek yetkinleştirmesidir. Katalar birçok düşsel saldırgana karşı verilen törensel savaşlardır. Törensellik gücün ve hızın gelişmesine olanak sağlayan bir çatı gibidir. Ayrıca katanın bu törensel niteliği karate-kaların yetkinliğe ulaşmaya özendiren bir dürtüdür.
Bütün karate eğitim çalışmaları içinde içtenlikli çaba ve özen göstermesi dinamik ve canlılık kazandırması bakımından katalardan daha üstün ve kataların yerine geçebilecek bir yöntem yoktur.
Karate eylem sırasındaki ZENdir. Erişilmesi gereken de işte bu zen durumudur. Kata çalışmakta zen dinginliğini tanımanın en etkin yollarındar biridir.
C.W.Nikolnun tanımıyla ; kata başlarken zihin kamae yle baslangıç duruşundaki uyanıklıkla başlar. Bu durumda güç gizil, durgun ve dingindir. Sonra kata akmaya başlar, beden bir akıntıya kapılarak sürüklenen bir dal gibi devinir durur. Kata kiai ile beden zihin ve gücün bir anda bir yerde birleşmesiyle odaklaşır. Zansın'le bedenin artık devinmediği gücü ise akışkanlığının kesilmediği bir durumda kata tamamlanır. Kata durgunluk ve dinginliktir, boşluğu dolduran biçimdir. Sessizliği delen haykırış ve sessizliktir. Güçlülük ve inceliktir. Kata eyleme dönüşmüş zen dir. Hiçbir törensel oyun ve dans katadan daha üstün ve güzel olamaz.
WKF (DUNYA KARATE FEDERASYONU)
ANA KATA LISTESI
GOJU-RYU
1- Sanchin
2- Gekisai Dai İchi
3- Gekisai Dai Ni
4- Saifa
5- Seeinchin
6- Shisochin
7- Sanseru
8- Seishan
9- Seipai
10-Kururunfa
11-Superimpei
12-Sensho
WADO-RYU
1- Pinan Nidan
2- Pinan Shodan
3- Pinan Sandan
4- Pinan Yondan
5- Pinan Godan
6- Kushanku
7- Naihanchi
8- Seishan
9- Chinto
10- Bassai
11- Niseishi
12- Rohai
13- Wanshu
14- Jion
15- Jitte
16- Unsu
17- Superimpei
SHOTOKAN
1- Heian Shodan
2- Heian Nidan
3- Heian Sandan
4- Heian Yondan
5- Heian Godan
6- Bassai - Dai
7- Bassai - Sho
8- Kanku - Dai
9- Kanku - Sho
10- Tekki Shodan
11- Tekki Nidan
12- Tekki Sandan
13- Hangetsu
14- Jitte
15- Enpi
16- Gankaku
17- Jion
18- Sochin
19- Nijushiho
20- Goju Shiho - Sho
21- Goju Shiho - Dai
22- Chinte
23- Unsu
24- Meikyo
25- Wankan
26- Jiin
SHITO-RYU
1-Daiichi Dosa Daiyon Dosa
2- Ten No Kata
3- Chi No Kata
4- Heian Shodan
5- Heian Nidan
6- Heian Sandan
7- Heian Yondan
8- Heian Godan
9- Jitte
10- Jion
11- Jiin
12- Matsukaze ( Wankan )
13- Wanshu
14- Rohai
15- Bassa - Dai
16- Bassai - Sho
17- Tomari Bassai
18- Matsumura Bassai
19- Kosokun - Dai
20- Kosokun - Sho
21- Shiho Kosokun
22- Chinto
23- Chintei
24- Seienchin
26- Gojushiho
27- Unshu
28- Naihanchi Shodan
29- Sochin
30- Naihanchi Nidan
31- Naihanchi Sandan
32- Aoyanagi
33- Jyuroku
34- Nipaipo
35- Seishan
36-Sanchin
37- Tensho
38- Seipai
39- Sanseiru
40- Saifa
41- Shisochin
42- Kururunfa
43- Superimpei
44- Hakkaku
45- Pachu
46- Heiku
47- Paiku
48- Ahnan
49-Annanko |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
